Zachowek jest jedną z podstawowych form ochrony interesów majątkowych członków rodziny zmarłego, którzy nie zostali uwzględnieni w testamencie. Przysługuje zarówno w przypadku dziedziczenia ustawowego, jak i testamentowego. Podstawa prawna zachowku określona została w Kodeksie Cywilnym. W dzisiejszym artykule dowiesz się, na czym dokładnie polega rekompensata, komu przysługuje i ile wynosi.
Czym jest zachowek?
Zachowek jest formą przewidzianej w ustawie rekompensaty dla najbliższych członków rodziny, którzy nie zostali objęci testamentem. Jest to ułamek wartości majątku, który uprawniony do zachowku otrzymałby, gdyby dziedziczenie następowało drogą ustawową. Spadkobierca otrzymuje tym samym prawo do wystąpienia na drogę sądową w celu pokrycia lub uzupełnienia należnego zachowku, gdy ten nie został pokryty w postaci darowizn, wezwania do spadku lub zapisu w testamencie.
Zachowek stanowi tym samym substytut spadku, jeśli testator zdecydował się na inne rozporządzenie majątkiem, niż to przewidziane przez ustawodawcę. Warto pamiętać o tym, że sporządzenie testamentu nie sprawia bowiem, że najbliżsi krewni tracą prawo do otrzymania określonej części majątku. Można ubiegać się o przyznanie zachowku także wtedy, gdy spadkobierca został uwzględniony w testamencie, jednak dokument przewiduje przyznanie mu niższej wartości. Głównym celem roszczenia jest obrona interesów najbliższych członków rodziny i ma chronić przed niesprawiedliwym potraktowaniem.
Komu należy się zachowek?
Zachowek obejmuje najbliższych członków rodziny: małżonka, rodziców oraz zstępnych, czyli dzieci lub wnuków i prawnuków, wchodzących na ich miejsce zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego. Rekompensata ograniczona jest jedynie do najbliższych testatora, dzięki czemu pozwala na skuteczną ochronę interesów członków rodziny pominiętych w ostatniej woli zmarłego. Podczas określania osób uprawnionych do zachowku wykorzystuje się zasady dziedziczenia ustawowego. Oznacza to, że w przypadku posiadania dzieci, rodzice testatora tracą prawo do majątku, zarówno w formie spadku, jak i zachowku.
Prawo do ubiegania się o rekompensatę tracą także osoby, które zostały uznane za niegodne do dziedziczenia, wydziedziczonych oraz osoby, które odrzuciły lub zrzekły się spadku. Do zapłaty zachowku prawo cywilne zobowiązuje przewidzianych w testamencie spadkobierców, zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych darowizną. Wartość pieniężna powinna zostać wypłacona wspólnie i w tym samym zakresie, przez wszystkie osoby ujęte w dokumencie.
Ile wynosi zachowek?
W pierwszej kolejności należy przeanalizować wysokość ewentualnych darowizn, przyznanych za życia testatora oraz zapisów na rzecz spadkobiercy. Może okazać się bowiem, że pokryją one wartość należnego zachowku. W przypadku najbliższych krewnych zachowek może wynosić równowartość połowy spadku. Małoletni i trwale niezdolni do pracy spadkobiercy mogą ubiegać się nawet o zachowek w wysokości 2/3 przewidzianego w ustawie spadku. Spadkobierca ma 5 lat od daty ogłoszenia testamentu na skierowanie sprawy do sądu cywilnego.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Wilczyński i Partnerzy w Katowicach świadczy kompleksowe usługi w zakresie prawa spadkowego, pomagając w otrzymaniu rekompensaty. Adwokat z Katowic zacznie od określenia prawa do przyznania zachowku oraz jego wysokość. Następnie złoży pozew do sądu rejonowego lub okręgowego w zależności od wysokości rekompensaty. W pozwie uwzględnią jednocześnie uzasadnienie prawa do zachowku oraz ustalenie wartości spadku i przysługującej rekompensaty.
